Afbraak en opbouw

De snelheid waarmee aan afbraak wordt gedaan blijft ons verbazen. Gelukkig wordt er nadien terug opgebouwd, dikwijls groter, dieper en hoger. In welke mate geldt afbraak en opbouw ook voor volkskunst?

Het moest er eens van komen. Een huizenrij tegenover onze woning stond al drie jaar leeg. Op de gevel een veelbelovende aankondiging van een vastgoedfirma. Eind juni was het dan zo ver. Wat zo’n 60 jaar geleden werd opgebouwd moest eraan geloven. Kraan en bulldozer deden het grove werk. Beitel en hamer in kundige handen kapten de laatste resten weg op delicate plaatsen. Met het bouwverlof ertussen namen de afbraakwerken toch anderhalve maand in beslag.

Huizen in afbraak maken plaats voor nieuwbouw (eigen opname).

Er komen 15 mooie appartementen in de plaats. Kostprijs tussen 190.000 en 350.000 euro. De simulaties ogen veelbelovend. Nagenoeg alles wat bij ons in het dorp wordt afgebroken aan huizen, herrijst als appartement. Nog steeds aanlokkelijk: dicht bij alle winkels. Een plaats waar we hopen zo lang mogelijk te mogen verblijven in onze minder jonge dag.

In de wereld van volkskunst kunnen we niet echt van afbraak spreken. Het gaat eerder om sleet of afbrokkelen. Een volkskunstgroep die erin slaagt om 50 jaar ononderbroken groepswerking te onderhouden verdient ons diep respect. Vijftig jaar wil zeggen dat er minstens éénmaal overdracht van bevoegdheden is geweest of op zijn minst een delen van verantwoordelijkheden, dat generaties dansers en muzikanten mekaar hebben opgevolgd, dat uitdagingen blijvend werden aangegaan. Hopelijk gebeurde dat in goede verstandhouding, met respect voor wat pioniers in de beginperiode realiseerden.

Groepen verdwijnen wanneer het toch niet blijft lukken. In tegenstelling met de wereld van de bouw, komt er niets meer in de plaats wanneer een groep stopt met activiteiten. Dansers blijven eventueel nog een tijdje voor de pret actief op de dansvloer, maar niet meer op podia. De kledij wordt zorgvuldig opgeborgen en na een tijd weggegeven aan nog actieve groepen. Uiteindelijk dooft de werking uit door collectief verouderen en wegvallen van leden.

Hergroeperen, samenwerken en fuseren kan een recept zijn om naar continuïteit te streven. Onze zuiderburen namen recent een interessant initiatief. Op 18 en 19 mei kwamen vertegenwoordigers van verschillende volksdansgroepen uit geheel Frankrijk samen in Romagnat (Auvergne, Centraal Massief). Twee grote federaties tekenden voor het inititatief: de Fédération Amicale Folklorique Nationale (FAFN) en de Confédération Nationale des Groupes Folkloriques Français (CNGFF).

Tijdens de tweedaagse bespraken de deelnemers de oprichting van een Construction Fédération Unique, waarin de verschillende regio’s (‘terroirs’) vertegenwoordigd zullen zijn. Er wordt gewerkt aan statuten om te komen tot een Reconnaissance d’Utilité Publique. Het is de bedoeling om binnen de organisatie verschillende commissies te laten werken, waaronder: Commission Education Nationale, Commission Spectacle, Commission Jeunes, Commission Scientifique, Commission Formation (met het oog op uitreiken van erkende diploma’s). De samenwerking wordt uitgetest. Een coördinatiecomité moet het geheel aansturen.

Het initiatief in Frankrijk verdient zeker onze aandacht. We blijven de zaak opvolgen. In afwachting startte ook in Vlaanderen overleg tussen VVKB, Danspunt en IVV met het oog op een complementaire samenwerking. VVKB blijft representatief voor beoefening van volksdans en volkskunst in Vlaanderen. Danspunt werkt inspirerend en ondersteunend via logistieke en inhoudelijke ondersteuning, met opening naar de gestructureerde sector van immaterieel erfgoed. IVV is een expertisecentrum voor volkskunst, erkend door UNESCO. Tijdens het komende Rendez-Vous van Danspunt in Brussel zal aandacht besteed worden aan Vlaamse volksdans in diverse werksessies. VVKB organiseert tijdens het werkjaar 2019-2020 een cursus passen en houdingen. Voor concrete informatie en data verwijzen we naar onze kalender. IVV organiseert op zaterdag 30 november e.k. ‘Van Schilderij tot Kledij’: een dag over danskledij, in het sportcentrum ‘de Klavers’ in Belsele. Voor het gedetailleerde programma verwijzen we ook naar de aankondiging in dit nummer.

Helmgras: van kapitaal belang bij duinenvorming (https://www.kuleuven-kulak.be/bioweb/ #a 1 september 2019)	Bosjes zeeraket zorgen voor beginnende duinvorming (eigen opname - GL)

We vinden mekaar dus meer en meer in het Vlaanderen van de Volkskunst. Het doet denken aan duinvorming. Onze Vlaamse Noordzeekust heeft in de loop van de geschiedenis al heel wat geografische verschuivingen meegemaakt. Zowat 2000 jaar geleden lag de kust tot drie kilometer in zee. De wispelturige zee maakte land afhandig van de kustbewoners. Er ontstond een duinengordel die het binnenland moet beschermen tegen stormen. Om de duinen enige stevigheid te geven is aangepaste vegetatie noodzakelijk. We kennen het helmgras (Ammophila arenaria (L.) Link) dat met zijn uitgebreid wortelstel zand vasthoudt. Om nieuwe duinengordels te laten ‘groeien’ moet het helmgras aangeplant worden. De zuidwestenwinden zwepen het zand tegen de begroeiing en er ontstaan duinen. Een mooi gebeuren met een nuttig resultaat. Soms doet de natuur zijn duit in het zakje, met het spontaan groeien van planten zoals zeeraket (Cakile maritima Scop.). Het mooie paarse bloempje neemt zout water op. Het kan op het strand overleven dankzij een gereduceerd bladoppervlak. Overdreven verdamping zou immers leiden tot zelfvergiftiging. Indien hevige stormen geen roet in het eten komen gooien, zal meer zand vastgehouden worden en duinvorming optreden. Kleine duinen kunnen zich vervolgens verenigen tot een heuse duinengordel.

IVV, VVKB, Danspunt en andere partnerorganisaties: bescheiden entiteiten die samen een stevige duinengordel kunnen vormen. We duimen voor de volkskunstduinen!

Gert Laekeman
Voorzitter IVV