Tekst 1
In het Hertogdom Brabant werden er zelf
decreten uitgevaardigd om trommen, vendels en geweren te verbieden in
de processie.
Zo vinden we in één decreten- en
plakkatenboek uit 1734 volgende teksten:
VERBODT
Van Syne
Majesteyt aen de Guldens, van de Processien te vergeselschappen met
slaende Trommels, Vendels, Fusiecken etc. Gedaen 13. Junius 1718.
De
gedurige klachten, de welcke de Geestelijcke Overheyt, en ander Ons
zyn doende, over het groot schandael ’t gene wordt veroorsaeckt in
de Processien, inde welcke wordt omgedragen het Aderheyligste
Sacrament des Autaers, door de Guldens ende andere Lichamen, die
selve vergeselschappen met slaende Trommels, Vendels, Fusiecken, ende
andere diergelijcke Instrumenten, hebben Ons bewogen van te
verbieden, gelijck Wy verbieden mits desen, aen die van de gemelde
Guldens, andere Lichamen, ende aen alle andere van wat staet ofte
conditie die oock souden mogen wesen, te verschynen in de voornoemde
Processien met Trommels, Vendels, Fusiecken, ende andere diergelijcke
Instrumenten, op pene van 25. guldens amende, by iedereen te
misbeuren voor elke contraventie, Wy ordonneren hun, dat sy hun
almdaer sullen hebben te vinden te voet, bloots hooft, ende met
alsulcke eerbiedinge, als aen den levende Godt toekomt, Wy begeren
dat eenieder hem sal hebben te reguleren, en dat dese sal verkondigt
worden op de gewoonelijcke maniere; Want Ons alsoo gelieft. Gegeven
in onse Stat Brussel den 13. Junii 1718. Was geparapheert GRYSP Vt;
ende onderteeckent G.
Schouten.)
ORDONNANTIE
Van
syne Doorluchtighste Hoogweerdigheyt HUMBERTUS GUILIELMUS
Aerts-bosschop van Mechelen, etc. etc. ende andere Hooghweerdighe
Heeren Bisschoppen van Nederlandt, etc. etc. nopende de Labbayen
Quanselbier, Spinningen, etc. gegeven in Brussel den 21. April
1697.
HUMBERTUS
GUILIELMUS BY DE GRATIE Godts, ende des Apostolijcken Stoel
Aerts-Bisschop van Mechelen, Primaet der Nederlanden, Apostolijcken
Gedelegueerden tot de Konincklijcke Legers. F. REGINALDUS by de
selve gratie, Bisschop van Ruremonde.JOANNES FERDINANDUS Bisschop van
Antwerpen.GUILIELMUS Bisschop van Brugge. PHILIPPUS ERARDUS Bisschop
van Gent, ende MARTINUS SEYAERT Vicarius Generael Apostolijck van ‘s
hertogen-Bosch : Aen alle Geloovige van hunne Bischdommen,
Saligheyt in den Heere.
Een-ieder
kan bekent zyn, hoe dickwils ende op hoe veelderleye wyse Wy, ende
onse Voorsaten, t’sedert eenighe jaeren getracht hebben, elck in
syn Bisdom, uyt te roeyen Het verfoeyelijck misbruyck van die dertele
ende onbeschaemde samenkomsten van jongmans ende dochters in de
herbergen, ende alle andere voorvallen, die men op sommige plaetsen
noemt, labbayen, quanselbier, spinningen, ofte andere namen. Godt
almachtig heeft Ons den troost belieft te geven, van dat Wy met de
sorgvuldigheyt van de Heeren Pastoors, ende andere Zielbesorgers
merckelijcke veranderingen komente sien, doch met de inwendige pyne,
dat de wortels van het quaedt noch op vele plaetsen overblyven. Om de
welke noch krachtelijcker, met de gratie Godts, uyt te roeyen, soo is
’t dat Wy gesamenderhandt goedt gevonden hebben, noch eenen
bequameren middel daer in te stellen, betrouwende dat den Heer, naer
syne belofte, in’t midden van ons zynde, daer Wy in synen Naem
vergadert zyn, believen sal den uytwercker te wesen van het gene Wy
tot synder eere ende glorie sullen stellen. Soo dan vernieuwen Wy ten
eersten alle verbiedene, dreygementen ende straffen, die Wy oft onse
Voorsaten tot noch toe, elck in syn Bisdom, desaengaende gestelt
hebben ende geordonneert, belastende de Heeren Pastoors, ende
d’andere Zielbesorgers voor te gaen, ten aensien van die sulcke
samenkomste komen by te woonen, doch aldermeest van waerden ende
waerdinnen, die de selve houden, als oock van de vaders ende
moeders,die sulcx konden en moesten beletten, met het weygeren van
d’absolutie ende andere Heylige Sacramenten, gelijck Wy voor desen
geordonneert hebben1,
verklarende het overtreden der Wetten, hier in gestelt te zyn eene
waerachtige doodtsonde, is’t dat eenige, doch onvoorsichtelijck
derven seggen, dat sy met dese byeenkomste geen quaedt en doen,
genoech zynde, dat het tegen het verbodt der Oversten is in soo eene
sware saecke. Daer-en-boven stellen Wy op een nieuw, dat die
voortaen, naer het verkondigen van dit al-gemeyn gebodt( het welck
ieder van Ons in Syn Bisdom, volgens gelegentheyt doen sal) ’t
selve sullen overtreden hebben, van niemant en sullen mogen
d’absolutie, buyten den uytersten noodt, verkrygen, oock niet van
die anders macht hebbent’ absolveren a reservatis, dan alleen van
Ons, van onse Penitenciers, LandtDekens, ieder in syn District, ende
eenen Oversten van elck Mansklooster, alle de welcke Wy mits desen
ernstelijck vermanen ende belasten, dat sy d’overtreders niet en
absolveren, ten zy die eerst tot een waerachtig leetwesen over dese
sonde gebragt hebbende, ende tot het voornemen van beternisse,
gelijck in andere doodtsonde, daer-en-boven oock niet sonder hun eene
salige ende bequame Penitentie opgeleyt te hebben, die hun van het
selve quaedt aftrecken mag.
D’andere
Heeren Pastoors, Onder-Pastoors, Religieusen ende Zielbesorgers
belasten en vermanen Wy in den Heere, de handt te houden aen dit
heylig Werck met het sweerdt des Geests, dat is het woordt Godts, soo
in de Sermoonen als in den Catechismus, vermanende, berispende,
smeeckende, onderwysende met alle neerstigheyt ende iever,
besonderlijck dat de Religieusen komende ergens te predicken, soo sy
van de Heeren Pastoors de Plaetsen daer toe versocht worden, sonder
eenig vermyden hunne stemme tegens dit misbruyck, als een trompet
opheffen, om gelijckerhandt de mueren van dit vervloeckt Jericho ten
lesten om te werpen. Tot welcken eynde Wy hun toeseggen, dat sich
hier in wel quytende, Ons sullen soo veel te meer vinden toegedaen,
soo tot hunselven, als tot hunne Kloosters ende Order, om op synen
tydt hun voordeelig te zyn in’t gene van onse bedieninge hangt,
boven den loon die sy allegader staen te verwachten van den Oppersten
Bisschop onser Zielen den Heer Jesus Christus gebenedydt, die zy eere
ende glorie in der eeuwigheyt. Gegeven tot Brussel in onse
Vergaderinge den 21. April 1697. Was onderteeckent H.G.Archiepiscopus
Mechliniensis,
FR. REGINALDUS Episcopus
Ruraemundensis,
FERDINANDUS, Episcops
Antwerp
GUILIELMUS Episcopus
Brugensis,
P.E. Episcopus
Gandau,M.
STEYAERT Vic.
Gen. Apostolicus Sylva-Ducensis