Volkskunst 202409 - Editoriaal
Terug naar Volkskunst 202409
In het spoor van illustere Vosselaren
Op zaterdag 23 november is het zover: we leven ons de ganse dag uit met voordrachten, demonstraties en dansen van kadrils. Plaats van het gebeuren: Vosselaar, meer bepaald het Cultureel Centrum aan de Cingel nummer 7. Het gedetailleerd programma is te vinden in deze ‘Volkskunst’. Vosselaar heeft een aantal illustere inwoners mogen kennen. We vertellen er meer over in dit editoriaal.
Vosselaar, een gemeente in de Noorderkempen, ontsnapte in 1976 aan een fusie met de stad Turnhout. De naam zou verwijzen naar een open plek in het bos, waar vossen zich thuis voelen. De naam Vosselaar wordt voor het eerst vermeld in het midden van 14de eeuw. De vondst van een miraculeus Mariabeeld zo’n 800 jaar geleden, maakte van de gemeente een bedevaartplaats. Naast landbouw waren bezembinden en houtskoolbranden economische activiteiten in Vosselaar. Momenteel telt de gemeente meer dan 11.000 inwoners(1).
In het gemeentehuis van Vosselaar zien we de afbeelding van vier van hen. Dr. Paul Janssen (1926-2003) is welbekend als onderzoeker en was lange tijd de bezieler van Janssen Pharmaceutica. In de 50-er jaren begon hij met het maken van originele geneesmiddelen. Zijn vader Constant Janssen was een tijdlang huisarts in Turnhout en stichtte in 1934 een farmaceutisch bedrijf. Zijn zoon Paul trad in zijn voetsporen en weldra was Janssen Pharmaceutica, gevestigd in Beerse, een begrip in België en ver daarbuiten. Het snel groeiende onderzoeks- en productiecentrum werd een belangrijke werkgever in de Kempen. Al van bij het begin werden krachtige geneesmiddelen ontwikkeld die nu nog steeds een onmisbare plaats hebben in het therapeutisch arsenaal. Ik mocht zelf ondervinden hoe Paul Janssen zijn bedrijf door en door kende, toen ik een tijdlang bij Janssen Farmaceutica labo ervaring mocht opdoen. Dr. Paul Janssen eindigde 2de in de Vlaamse versie van de verkiezing van de grootse Belg. Hij moest Pater Damiaan laten voorgaan(2).
Emiel Van Hemeldonck (1897-1981) verdiende zijn sporen in de literatuur. Hij volgde een opleiding tot onderwijzer, een beroep dat hij aanvankelijk uitvoerde. Later werd hij hoofdinspecteur in het lager onderwijs. Ons bestuurslid Johan heeft daar goede herinneringen aan. Bij een Inspectie van Johans klas, was Johan de enige die vertrouwd was met de boeken die Van Hemeldonck had geschreven. Johan kende ze omdat die via het Davidsfonds werden verspreid. Gevolg: een bank vooruit en felicitaties van Inspecteur Van Hemeldonck. Emiel Van Hemeldonck werd bij toeval auteur. Witheer Kannunik Diels van de Abdij van Averbode was hoofd van de ‘Zonneland’ redactie. ‘Zonneland’ was een weekblad voor jonge lezers. De pater vroeg aan Van Hemeldonck om enkele verhaaltjes voor ‘Zonneland’ te schrijven. Dat werd het begin van een hele reeks novellen over de Kempen. Eén van deze novellen draagt de titel ‘Konijnenberg’, verwijzend naar een plaats in Vosselaar die als landschap beschermd is. De auteur was immers sedert 1932 inwoner van Vosselaar geworden. De straat waar Emiel Van Hemeldonck woonde in Vosselaar draagt nu zijn naam(3)(4)(5).
Karel Kaers (1914-1972) dankt zijn bekendheid aan sport, meer bepaald wielrennen. Hij was al een succesvol renner bij de jeugdcategorieën en werd in 1933 profrenner. Het jaar daarop mocht hij zich wereldkampioen noemen in Leipzig. Kaers presteerde zowel in het baanwielrennen als op de weg. Hij won de zesdaagsen van Parijs (1938), Londen (1939), Kopenhagen (1939) en Brussel (1940). Hij werd Belgisch kampioen op de weg (1937) en kwam als eerste over de meet in de Ronde van Vlaanderen in 1939. Vosselaar eert zijn illustere inwoner met de Karel Kaerslaan(6).
E.H. Remi Adriaan Lens (1902-1983) deed zijn humaniorastudies in het Jezuïetencollege in Turnhout. Hij werd in 1927 priester gewijd en kreeg een leeropdracht aan het Klein Seminarie in Hoogstraten. Daarna werd hij aangesteld als onderpastoor in Vosselaar. Naast zijn pastoraal werk was hij actief als schilder, tekenaar en beeldend kunstenaar. Hij ontwierp meer dan 60 processies, waaronder de befaamde Heilig Bloedprocessie in Hoogstraten. Deze processie behoort tot het immaterieel cultureel erfgoed van Vlaanderen. Ze gaat jaarlijks uit op eerste en tweede Pinksterdag. Het kerstspel van E.H. Remi Lens kreeg wijde bekendheid. Lens was ook vertrouwd met de volkskunstwereld. Volkskunstgroep Dophei voerde, op de tonen van de liturgische zang ‘Rorate’, een dans uit met brandende kaarsen, tijdens de viering van zijn 70ste verjaardag. Die verjaardag werd uitgebreid gevierd met toespraken, improvisaties, poëzie en tentoonstelling van kunstwerken. Zijn vriend Heiko Kolt regisseerde het geheel. Het Remi Lensplein, vlakbij de Onze-Lieve-Vrouwekerk, herinnert ons aan deze ereburger(7) (8).
Vosselaar is een gemeente met een rijke geschiedenis, zeker de verplaatsing waard op zaterdag 23 november eerstkomend!
Gert Laekeman
Voorzitter IVV
1. https://nl.wikipedia.org/wiki/Vosselaar (13 september 2024)
2. https://nl.wikipedia.org/wiki/Paul_Janssen_(farmacoloog)#Biografie (13 september 2024)
3. https://nl.wikipedia.org/wiki/Emiel_van_Hemeldonck (15 september 2024)
4. https://schrijversgewijs.be/schrijvers/van-hemeldonck-emiel/ (15 september 2024)
5. https://inventaris.onroerenderfgoed.be/aanduidingsobjecten/4636 (15 september 2024)
6. https://nl.wikipedia.org/wiki/Karel_Kaers (15 september 2024)
7. https://nl.wikipedia.org/wiki/Remi_Lens (15 september 2024)
8. https://www.vriendenbegijnhof.be/wp-content/uploads/2017/02/Kennismakin… (15 september 2024)
Terug naar Volkskunst 202409