Volkskunst 202412 - Editoriaal
Terug naar Volkskunst 202412
Kleine vlam
Waar een mens gaat is een spoor. Waar enkele mensen gaan is een pad. Waar vele mensen gaan is een weg. Onze weg is deze van de actieve beoefening van volkskunst. Inzet zonder vooroordeel blijft een noodzakelijke voorwaarde. Tijdens de voorbije kadrildag van 23 november zijn we met velen die weg gegaan.
Vrijdag 22 november in Vosselaar. Leden van Volkskunstgroep Dophei en van de Sint-Sebastiaansgilde zijn druk in de weer om de laatste voorbereidingen te treffen van een jubileum, een vernissage, een colloquium, de ontvangst van 9 groepen, een receptie, een Breugelmaal en een volksdansbal. Na enkele individuele besprekingen was begin oktober 2023 de kogel door de kerk. Een eerste werkstonde van de stuurgroep had plaats op 16 oktober 2023. Dophei en Gilde waren bereid om in een avontuur te stappen en samen met IVV de kadrildag te organiseren. We kregen al snel de volledige medewerking van de gemeente Vosselaar. Zalen werden ter beschikking gesteld voor een gevuld programma. Na die eerste werkvergadering volgden er nog negen andere. Stap voor stap vulden we de dag in. Lang vóór de concrete planning hadden we gekozen voor kadril als thema van het 60-jarig jubileum van IVV. De wens om beide kadrils van Vosselaar uit te geven lokte ons naar deze mooie gemeente in de Noorderkempen. Het werd een hechte samenwerking met warme mensen die de traditie van volksdans hoog in het vaandel dragen.
We vonden zonder problemen drie eminente sprekers met een perfecte complementariteit. Als inleiding gaf Debora Plouy een interessante toelichting bij de werking van CEMPER (Centrum voor Muziek en Podium Erfgoed). CEMPER is een de partners in ons netwerk.
Dr. Lit. Cor Van Istendael nam ons daarna bij de hand voor een historische verkenning van Quadrille en Contradans. We waren allemaal onder de indruk van zijn historische kennis en de wijze waarop Cor ons van danszaal naar danszaal bracht!
Dr. Hist. Henri Vannoppen leerde ons hoe dorpsbewoners een haat-liefde verhouding hadden met dans en dansmuziek. Spijts alle bezwaren van pastoors ontmoetten meisjes en jongens, vrouwen en mannen mekaar op dansvloeren die verschillende vormen aannamen: een planken vloer voor de kiosk met fanfare, het dorpsplein, een cafézaal, een danstent: het kon allemaal. Kadrildansers gebruikten zelfs de Leuvense Steenweg als terrein voor dansinstructie.
Met Bart De Cock en Jos Debraekeleer maakten we in minder dan één uur een muzikale reis rond de wereld. We mochten de wijze ervaren waarop in verschillende culturen dans en muziek van de kadril wordt geassimileerd. Het werd een unieke ervaring om kadrils uit onze gewesten te vergelijken met vertolkingen in Brazilië, de Caraïben, Canada en Rusland. We genoten tevens van verschillende interpretaties van kadrils in diverse Europese landen. Tussendoor speelden Bart en Jos zelf kadrils op viool, accordeon, nyckelharpa en doedelzak.
In de namiddag zagen we 11 groepen aan het werk, waaronder drie groepen uit Wallonië. Het rekruteren van deze groepen verliep vlot en het programma was navenant. De Sint-Sebastiaansgilde en Volkskunstgroep Dophei brachten elk hun versie van de Kadril van Vosselaar. De muzikale versie door Dophei is gebaseerd op de historische Kadril die de gildeleden dansen met trommelbegeleiding, meteen een uitstekende gelegenheid om beide versies te vergelijken.
Voor ‘Variétés Liégeoises’ zorgden Les Cabris du Val d’Amblève uit Remouchamps. Zij putten hiervoor uit noteringen van twee Waalse autoriteiten, meer bepaald Rose Thisse-Derouette en Jenny Falize.
Drieske Nijpers toonden ons een originele interpretatie van de Kadril van Schaffen. Ze kregen spontane medewerking van ‘Les Cabris’ die tijdens de vierde figuur achter de coulissen volmondig meezongen “si tu veux faire mon bonheur, Marguerite…”.
De Sint-Jorisgilde uit Oostmalle mocht vorig jaar haar 500ste verjaardag vieren. Ze deden hun danstraditie alle eer aan met een enthousiaste vertolking van de Mie Katoen.
Volkskunstgroep de Kegelaar uit Wilrijk mobiliseerde een ruime schare dansers om de Kadril van Wilrijk uit te voeren op muziek van Otto Teunis en Lars Pelckmans. De kadril oogde aangenaam, maar blijft voorlopig persoonlijk bezit van de groep.
De dansers van Frairie Royale des Masuis et Cotelis Jambois dansten La Gaillarde en La Saltarelle uit Waver was aan de beurt met La Jouyeuse. Beide dansen bevatten elementen uit een hoofse traditie en kenmerken zich door een volks karakter. De uitvoering was meteen een aangename kennismaking met wat aan de andere zijde van taalgrens leeft aan volksdans.
De Sint-Jorisgilde kwam uit Loenhout om ons te vergasten op de Kadril van Kampenhout: een mooie versmelting van Kempen en Brabant. De Gilde voerde deze Kadril uit in vierkantsopstelling als variante op de uitvoering in twee rijen.
Het Folklore Ensemble Gelmel uit Schoten koos met de Kadril van Schoten voor een unieke creatie van wijlen Harry Reyntjens. Paul Van duren maakte van zijn muziek een originele bewerking uitgevoerd door een uitgebreid orkest.
De Koninklijke Dansgroep Zonne uit Turnhout mocht het programma afronden met de Lansierskadril van Turnhout. Hiermee zagen we een traditionele kadril met een historisch karakter als waardige afsluiter van een kleurrijke namiddag.
Aansluitend liep de ‘glazen straat’ vol voor de uitgebreide receptie, ingeleid door Burgemeester Gilles Bultinck, zelf lid van de Sint-Sebastiaansgilde. Na het Breugelmaal volgde het volksdansbal begeleid door een tiental enthousiaste muzikanten met puike coördinatie door Hilde Gielis. Met meer dan 350 trokken we op 23 november naar Vosselaar om de kadrildag te beleven. Een warm dankjewel aan alle medewerkers en belangstellende kadril liefhebbers! Dank ook voor de waardering die we mochten ontvangen. De kadril zal ook in de toekomst een bron van inspiratie blijven!
Ondertussen zijn de donkere dagen een feit. Grijze luchten en snel invallende duisternis doen ons zoeken naar lichtpunten die ons oriënteren en ons doen uitzien naar de lente. Licht is niet vanzelfsprekend. Een kaarsje is snel gedoofd. In hoeverre mogen we hetzelfde zeggen over de beleving van volksdans en muziek? Een dansavond kan ook in donkere tijden licht en vreugde brengen. “Kom erbij en dans, we kunnen samen de wereld aan, voel je vrij en dans, laat iedereen dus maar begaan” klinkt het bij Clouseau. We moeten de dans koesteren als een brandend vlammetje, want “alles wat van waarde is, is weerloos” dichte Lucebert (1924-1994) in 1954.
Een stevige volksdanstraditie in Vlaanderen moet vertrekken vanop de dansvloer. We willen ook het komend jaar de dansvlam brandend houden. Langs deze weg wensen we al onze lezers ook in 2025 weldoende danservaringen!!
Gert Laekeman
Terug naar Volkskunst 202412