Volkskunst 202406 - Editoriaal
Terug naar Volkskunst 2024006
En zomeren zal ‘t
Na maanden grijze luchten en overvloedig regen, proberen we ons in te beelden hoe een zomer er zou moeten uitzien. De titel van dit editoriaal was ooit het thema van een zangfeest in het sportpaleis van Antwerpen. Dat thema had een symbolische betekenis. Nu kijken we uit naar een zomer vol zon en warmte. Toch overstijgt de titel onze weersverwachtingen, want in hoeverre zal het ook zomeren in de cultuursector?
Weerspreuken maken deel uit van ons immaterieel cultureel erfgoed. ‘Als de zon schijnt in mei, is de lente voorbij’ is er zo een. Mei was op zijn zachtst gezegd niet denderend wat zonneschijn betreft. ‘Drinkt en snatert de gans, dan is er voor regen een kans’. Wie van ons ganzen in de nabijheid had, hoorde ze wellicht snateren. Hopelijk hebben we genoten van die enkele dagen zonneschijn in mei, want ‘een zonnige dag verdrijft veel donkere dagen’. Wanneer dit editoriaal verschijnt, hebben we de maand juni ook achter de rug. Hopelijk zal die voldoende zon gebracht hebben en niet te veel lachende spechten, want ‘als de specht lacht, komt er regen’. De feestdag van Sint-Medard op 8 juni is telkenjare weer te duchten want ‘Sint-Medard geeft zijn zegen, met zes dagen wind of regen’. Sint-Medard en Sint-Margriet (11 juni) zijn in staat om het weer te verknoeien: ‘geeft Margriet geen zonneschijn, dan zal het een natte zomer zijn’. Sint-Antonius op 13 juni brengt dan weer hoop: ‘Sint-Antonius schoon en helder, vult het vat en ook de kelder’(1). Dat laatste hopelijk niet met regenwater!
Door de overvloedige regenval en schaarse zonneschijn van april en mei kreeg de natuur een overwegend groene kleur. Planten investeren bij dergelijk weer niet in bloemen, wel in bladeren en wortels. Sommige plantensoorten maakten van de gelegenheid gebruik om snel te groeien tot respectabele hoogten. Dat geldt voor vingerhoedskruid, maar helaas ook voor brandnetels. Op het feest van Sint-Jan zagen we het gelijknamig kruid wel bloeien. Er zijn nog zekerheden in de natuur.
Net zoals planten wortelen in de aarde en onderhevig zijn aan weersomstandigheden, wortelt immaterieel cultureel erfgoed in een levende gemeenschap. De voorbije 25 jaar ontstonden allerlei gesubsidieerde organisaties en instellingen die elk een deel van de culturele koek toebedeeld kregen. Zij kwamen bovenop de bestaande die het vaak zonder structurele overheidssteun moeten stellen. Die laatste vormen nochtans de vruchtbare bodem waaraan allerlei betoelaagde vzw’s hun bestaan danken. Het deel van de subsidies dat naar personeelskosten gaat kan tot meer dan 80% bedragen. Er worden waardevolle pogingen ondernomen om de ‘hebbende’ en de ‘niet hebbende’ werelden te verzoenen. Toch blijft een spanningsveld bestaan tussen beide.
De situatie kan ons doen denken aan het verhaal van de gezusters Martha en Maria. Jezus komt op bezoek bij hen. Martha slooft zich uit om Jezus een zo comfortabele en zo heerlijk mogelijke ontvangst te geven. Maria helpt niet, maar luistert aan de voeten van de Meester naar zijn verheven leer. In plaats van Maria aan te manen haar zuster te helpen, berispt Jezus Martha die druk bezig is en geen tijd heeft voor Jezus’ woorden. Wie zijn de Maria’s en de Martha’s in de culturele wereld? Maria staat voor verdieping en denken, Martha staan voor continuïteit en werken. We zijn geneigd om de vrijwilligers als werkers te beschouwen en de professionele krachten als fundamentele denkers ver van het werkveld. Eigenlijk is dat slechts gedeeltelijk zo, want de rollen keren geregeld om. Dat maakt de interactie boeiend. In een harmonisch samenwerkingsmodel zoeken we wat ons bindt, met de hoop financiële middelen vrij te maken voor de brede schare vrijwilligers aan wie de professionelen hun bestaan danken.
In afwachting wensen we iedereen een deugddoende zomer toe, thuis of op reis.
Gert Laekeman,
Voorzitter
- Weerspreuken uit de volkskalender van de Heemkundige Kring d’Euzie van Stekene.
- De Abdij van ’t Park in Heverlee: https://www.abdijvanpark.be/museum-parcum
Terug naar Volkskunst 2024006